Jón Sturlaugsson hafnsögumaður

Fyrir ártugum fjórum,

— fljótt líður dagur að nóttu —

reri ég eyki ára,

af Stokkseyri á hafið.

Fækkar þeim drengjaflokki

fleyjum er hrundu að legi,

lofsamleg minning lifi

lýðum horfinna tíða.

Oft voru góðar gæftir

glær og sléttur særinn

þokuhattar á hnjúkum

heiðar skipaleiðir.

Snemma við dögun dimma

drengir til strandar gengu,

röðuðu sér að súðum

sjóinn glaðir prófa.

Horskur með hali röska

hlunnjó dró að unni

Sturlaugs-arfi Jón stýrði,

starfhæfur róðrakarfa.

Þótti gætinn ef glettur

„Glyggur" sýndi ótryggur,

komst þó „Flausta" fremstur

fram á „Stökkulshvamma".

Leysti vaði í „Vastir"

veiðarfæri greiðir,

barði tíðum á byrðing

bára höggum sárum.

Gúmaði af nægtum „Gýmis"

giska björg af fiski,

hlöðnum báti á boðum

beina að landi sveinar.

Spáðu válegum veðrum

vindský á Heklutindum,

skautaði skuplu hvítri

skallinn Eyjafjalla.

Orguðu brim á björgum

brothljóð heyrast með skotum

gýn yfir gráum h'einum

„Gjöll" í lykkjuföllum.

Stýrði Jón að storðu

stundum, þó væru Sundin

lokuð og lögin hvikul,

löðrið skaut hvítum blöðrum.

Skimaði ei bát þó skúmið

skæfi við „Himinglæðu"

heill með hölda snjalla

heim í vör rann knörrinn.

Seiluðu afla á ólar

ýtar kátir með flýti,

hvína á höfuðbeinum

hálar seilanálar.

Uppi um kampa og klappir

karlar um hluti spjalla,

hausa, hryggi losa,

hlaða stafla raðir.

Hefur Jón út um hafið

herjað á eigin ferju

fimmtíu vetrum framtað

frækinn og afla sækinn;

veðurglöggur á „Græði"

góður til starfs og ráða,

formenn hygg eg nú færri

feti, sem náðu betur.

Enginn íslendingur

ég veit, þó sé leitað

barg úr bylgjum körgum

brögnum fleirri að sögnum.

Erlendum úthafsknörrum

enskum, þýzkum-frakknezkum

kom til liðs þegar lima

og líftjón engu hlýfir.

Halli þér engin elli

árin þó lýsi hárin,

glaður vertu með glöðum,

góður skemmtinn og fróður.

Gæfan þér ávallt gefi

gnægðir til lofs og frægðar:

Þorska og flatra fiska

feng, til brautargengis.

Páll Guðmundsson frá Hjálmstöðum.

Sjá aðra formannavísu um Jón 

Árstíðir

VOR

Vinda-æði og veðra-gný

vorsins mæðir dísin.

Velli klæðir, vermir ský,

vetrar bræðir ísinn

SUMAR

Birtu una blómin skær

búin muna friðar.

Ljóss í funa létt og tær

lækjar buna niðar.

HAUST

Björgin traustu bregða lit,

breytir raustu særinn.

Nú er haust um holt og fit,

hvíslar austanblærinn.

VETUR

Hrannir allar hafs um djúp

herða snjallan róminn.

Undir mjallar hvítum hjúp

hvíla fallin blómin.

Haraldur Ó. Briem, Stokkseyri.

Jónsmessa á Eyrarbakka 1943

Hve fagnandi opnum við æskunnar dyr,

í angandi hásumar gliti,

er draumurinn rætist, sem dreymdi okkur fyr,

í daglegum önnum og striti;

að hlusta á niðinn, sem hafaldan ber,

og hittast að nýju á ströndinni hér.

Að heilsa' ykkur vinir, sem haldið hér vörð,

og hopuðu aldrei úr spori,

og önnuðust hér vora elskuðu jörð,

sem upp rís á sérhverju vori.

Þið sandinum hafið í sáðlendur breytt,

og sigrandi vonunum leiðina greitt.

Og félag vort þráir að leggja ykkur lið,

og leiðina á milli okkar brúa.

Þótt veröldin skjálfi í vopnanna klið,

að vináttu skulum við hlúa,

og takast í hendur og treysta þau bönd,

sem tvinnaði æskan á þessari strönd.
                                                                       Maríus Ólafsson

Júnínætur

Eins og dánar eru þá

allar raddir kunnar

og vors í húmi hætti að slá

hjarta tilverunnar.

Sá fer gleði mjög á mis

og mun ei fá þess bætur,

sem að aldrei sólarris,

sá um júnínætur.

                                        B.E

Bitavísa Ásbjarnar Ásbjarnarsonar í Brennu á Eyrarbakka

Freyja, sporin farsældar, feti um hvalaengi,

hlotnist vegur hagsældar, hlunnajóri' og mengi.

Bitavísa Guðmundar Ólafssonar frá Sogni í Ölvesi, form. í Þorlákshöfn

Farsæll heitir flæðajór,

firrtur öllu grandi;

himnajöfur honum, stór,

hlífi á sjó og landi. 

Bitavísa Grims Gíslasonar í Óseyrarnesi

Fleyið fríða fullgjört er,

Farsæll rétta nafnið ber.

Ríkur drollinn ráði þér

Rangajórnum, hvar sem fer.

Bitavísa af ókunnu Landeyjarskipi

Friðhéðinn mig firðar kalla mega,

á sem róa eigið mér, allir séu blessaðir.

Bitavísa Þórðar Grímssonar á Stokkseyri

Farsæll í för allri

frið hljóli, liðs njóli

almáttar-mund Drottins,

marviðji þar styðji,

sem heldur um öldur,

auð gefi, nauð sefi,

svo hlöðnum frá flæði

frílending í sendi.

Bitavísa Guðmundar Þorkelssonar á Gamla-Hrauni

Að Bifur leiði um báruheiði

og brandameiði, lukku með

gefi veiði', en grandi eyði,

guðs ég beiði almættið.

Bitavísur Adolfs Adolfssonar á Slokkseyri

Blíðfari heitir báturinn

Björg oss veiti' af upsamýri.

Náðarhönd drottins sérhvert sinn

signi, blessi' og stýri.

„Farsæll " heitir flæðabjörn

farsæld veiti daginn hvern,

guðs háleita gæzku-vörn;

guð varðveiti öll sín börn.

Bitavísa Sigurðar Eyjólfssonar á Kaðlastöðum

Umsjón guðs og aðstoð blíð

ullum- fylgi skeyta.

hlunnajórnum farsæld fríð,

Fortúna má heita.

Bitavísa Gísla Magnússonar í Móhúsum.

Ég, „Björg", liðs þíns bezta bið

blíði faðir allra þjóða,

á hverja hlið, þitt hjálpræðið,

hjá þér standi', hið góða.

Bitavísa Jóns gamla Jónssonar á Vestri-Loftstöðum

„Guð miskunni nú öllum oss

og gef'i blessun sína".

(Upphaf á gömlum sálmi)

Bitavísa Jóns yngri Jónssonar á Vestri-Loftstöðum

„Drotlinn hlíða veiti vörn,

vorum lýð hvert sinni,

menn og fríðan borðabjörn

blessun skrýði sinni".

Bitavísa Sigurðar gamla Sigurðssonar á Eystri-Loftstöðum

„Sigurbjörgin hafi hylli' af himnakóngi sönnum.

Sigurbjörgin sæki fylli, sínum eignarmönnum".

Bitavísa Páls Eyjólfssonar í Eystra-Íragerði:

Svanur afla sætti feng um síldarheiði;

Blessun guðs og blíðust náðin bragna leiði.

1940

Heiminn allan heimskan villir,

hatrið vex og dægurpexið.

Landa milli lokast sundin,

lagt er bann á frelsi manna.

Foringjarnir fjeð ei spara,

fjötra harðir vinnuarðinn;

málaliði og vítisvjelum

veröld fylla og menning spilla.

---

Kúgun aldrei lífið lagar,

leið er önnur sæmri mönnum,

frjálsra manna ,er huga heilum

heildarinnar velferð sinna. —

Þá mun birta upp bölið svarta,

batna í ári og fækka tárin.

Glaðir menn og himinn heiður

halda vörð, og blómgast jörðin.

Maríus Ólafsson

SUNNLENDINGAGAMAN

Hljóðs eg bið, því ætlað er

óðarklið að glæða,

Bragi og Iðunn bjóða mér

bæði lið til kvæða.

Um formenn svinna yrki eg óð,

sem Ægi vinnu sóru,

efni minna oft í Ijóð

aðrir tvinna fóru.

Stríða þeir aldinn Ægi við,

oft er baldin láin,

þá veðra galdra- gernings lið

grefur kaldan sjáinn.

Hamaðist gjarnan haf og loft.

hrönnin sparn við borðum,

veðrum barnir vóru oft,

sem víkingarnir forðum.

Svignuðu rengur, sungu bönd,

sátu þó lengi á mari,

margan fenginn flutti á strönd

frækinn drengja skari.

Þegar hrundi brönnin blá,

og hampa mundi fleyi,

hressar í lundu hetjur þá

hræðast sundin eigi.

Hagyrðingar lipurt ljóð,

láta hringast saman.

Vilja syngja sævar-þjóð

Sunnlendingagaman.

Spói og Þröstur.

SELVOGUR:

Þóraririn Snorrason,

frá Bjarnastöðum:

Bjarnastaða búandinn

býst með djarfa sveina,

þreklundaður Þórarinn

þóftu-skarf að reyna.

Þó að veður vaxi stinn,

bg væti Úður breka,

þorski hleður sjótin svinn

siglu- prúðan dreka.

ÞORLÁKSHÖFN:

Bjarni Grímsson frá Stokkseyri:

Bjarni slynga happa-hönd,

hefir á þingum vanda,

djarfur þvingar ára-önd

út á hringinn-landa.

Frækinn drengur fram um ver,

fiskað lengi getur.

Stýrir „Feng" og eitthvað er

ef öðrum gengur betur.

Gísli Gíslason, úr Reykjavík:

Reykvíkingur Gísli glatt,

girðist slygur verjum,

teinæringi hrindir hratt,

Hrönn þó glingri á skerjum.

„Kára" stýrir höndin hög

Hlés um mýri breiða;

ára-dýri um úfinn lög,

öldin snýr til veiða.

Guðfinnur Þórarinsson,

af Eyrarbakka:

Stýrir flausti fengsamur,

fjarðar-roða-eyðir,

gætinn, hraustur Guðfinnur,

gegnum boðaleiðir.

Lætur þreyta „Fálkann" flug

flóðs um reiti kalda,

drengja sveitin sýnir dug,

sær þótt bleyti falda.

Ivar Geirsson, af Eyrarbakka:

Kafteinn ör á öldu-jó

Ivar Geiri borinn,

æ með f jöri sækir sjó,

seigur, eirinn, þorinn.

„Vonin" flýtur ferða-trygg,

— faldar hvítur boðinn —

sundur brýtur báru-hrygg,

byrjar nýtur gnoðin.

Jóhann Guðmundsson,

frá Gamla-Hrauni:

Jóhann eigi hefir hátt,

Hrönn þótt veginn grafi,

hleður fleyi fiski þrátt,

fram á regin-hafi.

Lætur skeiða „Svaninn" sinn

sels- um breiða móa,

hefir leiði út og inn,

oft með veiði nóga.

Jón Jónsson, frá Norðurkoti:

Jón' við Norður- kendur kot,

kappa forðum jafninn,

lét úr skorðum skríða á flot

skötu-storðar hrafninn.

„Farsæl" hleypir hnýsu tún,

hjálmunvalar gætir,

ærið gneypur undir brún,

Unn þá fjalir vætir.

Jón Sigurðsson, af Eyrarbakka:

Heldur geyst um sila svið

súða-teistu á floti,

jafn að hreysti og jöfrasið

Jón frá Neistakoti.

„Marvagn" hleður hetja kná,

— hlakkar voð í gjósti.

Syngja veður, svignar rá,

sýður froða á brjósti. 

Kristinn Þórarinsson,

af Eyrarbakka:

Einn er Kristinn aflakló

af álma-kvistum haldinn,

kjark ei misti kempan, þó

Kári hristi faldinn.

„Margrét" hryndir hart á mið

Hlés- um strindi breiða. —

Hamist vindur, hugað lið

herðir i skyndi reiða.

Ólafur Einarsson, frá Butru:

Úr Fljótshlíð hann Ólafur,

öldu- býðir jórinn,

þótt í hríðum Hræsvelgur

hrukki ófríða bjórinn.

Stýrir „Isak" ótrauður,

áls- um heiði breiða,

altaf fýsist formaður

fram á leið til veiða.

Formannavísur úr verstöðvunum austanfjalls

kveðnar af: »Brúsa«, »Þresti« og »Spóa« 1914.

"VOR" á Eyrarbakka

Vorið ennþá vinnur tafl, 
veröld sólar nýtur; 
tilverunnar tvískift afl 
tengir bæði og slítur.

Geislaböndin glittir í, 
glatt á söndum vaka; 
sær og ströndin sumarhlý 
saman höndum taka
Maríus.

Jón Sturlaugsson hafnsögumaður á Stokkseyri

Við eigum marga, djarfa drengi,

— sem duga bezt, — þá reynir á.

Og þú varst einn, sem vannst svo lengi

með von í brjósti' og frama þrá;

með ári hverju óx þér gengi.

Þér auðnan veitti marki að ná.

Þú djarfur varst á sóknar-svæði,  

en sífellt hygginn, — gætinn þó.

Þó kylja oft á kinnung stæði,  

var kapp með festu, — stilling, ró;

varst sístarfandi' á grund og græði,

með gleði sagðir: „Starfið er nóg".

Nú heilum vagni heim er ekið.

Haf þökk fyrir allt, í lengd og bráð.

Þú hefir höfn með heiðri tekið,  

og hlotið nafn í sögu skráð.

Þig skorti aldrei þrótt né þrekið,

og þá er æðsta marki náð.

Það verður hljótt í Vinaminni,  

því vinur kær er horfinn braut.

Þar ríkti gleðin ávallt inni,

og alúðar þar margur naut.

Þau fyrnast ei hin fornu kynni,

þó faðmi þig nú móðurskaut. 

Önnur formannsvísa um Jón

Skúturnar kveðja

Eyrarbakka bugtin staka,

banka þinn nú kveðjum vér,

nú skal herjans Húllið taka,

höldum strikið rétt, sem ber.

Sterkar voðir heisum hátt,

herðir Kári jötunmátt.

Milly yfir æginn strýkur,

inn á höfn til Reykjavíkur.

Nú kveðjum vér Eyrabakkabugt,

sem björgina' oss gefið hefur

og brunum af stað með brotna lugt,

á Bankanum er hann tregur,

en hvað á að fara eða halda hvert,

því Húllið er allra vegur. 

Jón Grímsson á Stokkseyri

Jón, sem Grími getinn var,

gnoð frá landi keyrir.

Hræðslu-brim ei hann skaðar,

þó hrönn við glymji fjörurnar. 

Fyrri partur

Eyðir, neyðir, þvælir þvær,

þvingar, stríðir, kvelur.

Einar Jónsson

Bakkus

Hefir Bakkus hvofta tvo,

höldum fláir reynast,

gleður fyrst og grætir svo,

gröfina býður seinast.

Einar Jónsson bílstjóri Eyrarbakka

Vor

Blessuð lóan birtist mér,

bráðum spóann vekur.

Inn um móa og út við sker

ástin gróa tekur

Einar Jónsson bílstjóri

Alþýðuvísur

Oft eru kvæðin efnissmá

og ekki á réttum nótum,

sem að kveðin eru á

eyktar og gatnamótum.

En þó er gull og gersemar

geymt í þessum sjóðum,

og margt af slíku metið var

móti beztu ljóðum.

Bjarni Eggerts

Veðurvísa

„Það við fáum senn að sjá,

sá er vetur bezti.

Fjallatindum efstu á

aldrei snjóinn festi.

Austan heiðar okkur hér,

ekki er bagi að snjónum.

Hellisheiði aldrei er

ófær gíraljónum.

Búum manna er blessun trygð

brosa sólskinsdagar.

Suðurlands um breiða bygð,

blasa auðir hagar.

    Bjarni Eggerts

Kerlingin þagði

Margir héldu mig málugan mann, 
mælti kerling orðskvið þann, 
þagað gat ég þó með sann 
þegar hún Skálholtskirkja brann.

Guðmundur bóksali Guðmundsson

Mannsins œfi, starf og stríð,

stefnir fram á nýja tíð,

kynslóðanna arfinn ber

athöfn hver í skauti sér.

Því er mœtra manna starf

meginstoð í þjóðararf,

þeirra verkin þakka ber,

þegar dagur liðinn er.

Iðjumannsins haga hönd,

og hugans fögru vonarlönd,

eru þœttir þess, sem knýr

þjóðir fram og menning býr.

Þú, sem kosti þessa barst,

á þinni Löngu œfí varst

ímynd þess hve menning manns

mótar svip og gerðir hans.

Hreint og fágað, traust og tryggt

var tildurlaust þitt dagfar byggt.

Tómstundanna vinnan var

á vegum lista og menntunar.

 —

Minninganna blíður blœr

bezt til hjarta mannsins nœr,

trú á lífið Ijómann ber,

lengra fram en augað sér.

Maríus Ólafsson. 

Kveðið um Karl

Harpan kná skal hljóða há,

hlusti fljóð, en syngi menn.

Því nú skal Karl, ég kalla á,

með kvæðum mínum enn.

Birtast hér blöðin þín,

bæld um alla veggi.

Skjótt skal færa í rím,

og svara skálda seggi.

Gott er að vera galla laus,

greindur góður maður.

En bestur er þinn bjálkahaus,

þótt til bóka lítt sé lagður.

Lágur á velli og lotinn er,

en lofar þó drottinn sinn,

“Gull af manni gafstu mér,

 gef mér nú annan helminginn”.

“Enn skal hefjast hróður minn”,

um holt og hæðir hrópar,

Sjálfur fegri en fyrirmyndin,

fljóðum að sér sópar.

Haninn hælir egin ham,

hvergi smeikur stærir.

Seint mun skúmur líkjast svan,

sem egi móðann ærir.

'OK.

Alpan sálmurinn

Eyrarbakki, ó Eyrarbakki,

að það skuli vera hér,

eitt álpönnu fyrirtæki,

sem af öllu öðru ber.

Sjáið bara sjálfan “Lordinn”

sem keyrir fína Caprí, Fordinn.

Og “Stóri-Rauður” stendur stífur,

sem allan daginn málar skífur.

Og “Súpermann” stendur þar,

Maríus og allar síðri hetjurnar.

Sveittir, svartir steyparar,

Svika-Pétur og aumingjar.

Jarek í ofninum, og blessaða “Húfan”.

Anetta og Iwona, og Imba ljúfan.

Við erum svartir og sveittir,

og svakalega skítugir.

Henrý rennir, Hörður kennir,

en hundurinn ekki nennir,

“Svarti” steypir, Úlfur reykir,

og skelfing margir veikir.
'OK.

JÓAVÍSUR

Hugur minn er heftur nú,

höndin er í molum,

get hvorki gefið kind, né kú,

eða komið nærri folum.

En þó ég hafi létta lund,

er ég leikin framar vonum,

átt ég gæti ástarfund,

uppá nokkrum konum.

--------

Sat hún oft við söng og saum,

gaf svöngum magafylli,

með lærin aum og lúin hné

en ljómandi góð á milli.
Jói B

Útsýni

Lítum við í landsuðrið

leyfist útsýn valla,

bláan himin bera við

brúnir Eyjafjalla.

En í suðri Eyjarnar

innan löðurbandsins

rísa úr djúpi dýrðlegar

dætur meginlandsins.

Þórólfsfell í austri er

og instu jökuldrögin,

þar við háan himin ber,

hvítu svellalögin.

Norður prýðir hlíðin hlý,

himinbláma dregin.

Ofar leika léttfleyg ský

ljósi sólar slegin.
Bjarni Eggertsson

Hringhendur

Vetur líður, dimman deyr,

dvínar hríðaforðinn,

vermir blíður vorsins þeyr,

varpar hýði storðin.

Gægist fjalla fjöldinn þá

fram úr mjalla trafi,

fyr sem stalla og hnjúka há

huldi alla í kafi.

Harða snjárinn harma ber,

hrynja tár um dranga,

tindur hár því orðinn er

æði blár á vanga.

Fer á spretti fljót og á,

finst mér þetta gaman,  

vængjalétta von og þrá

vorið fléttar saman. 

Spói

BELGINGUR

Plægir sæ með földum fley,

fægir snæ með köldum þey;

frægir lægja' á öldum ei,

Ægir vægir höldum, nei! 

Hrafn

HARÐINDI

Sortinn bægir sólu frá,

saman snæinn rekur.

Útá sæinn ýtar gá,

ef að lægja tekur.

Sólar felur bliða brá

bylur elur kvíða.

Njóla dvelur. Hlíðar há

hylur élið stríða.

Spói

SÆROK

Ennþá Kári óður hvín,

æðir sjár á löndin.

Ógna bára yfir gín,

Er í sárum ströndin. 
Spói.

Vorharðindi

Hríðin langa miklast mér,

meiðast skepnugreyin.

Tíðin stranga ýfin er,

eyðast drepnu heyin.
12 ára 1910

VORIÐ

Vorið er komið, já vorið,

sem vekur af dvala alt,

og yngir það upp að nýju,

sem áður var dautt og kalt.

Hvers vegna þegirðu þröstur,

þegar vorsólin skín?

Komdu til hríslunnar, kæri,

kveddu' henni Ijóðin þín!

Komdu og gneggjaðu gaukur,

fyrst góðviðri komið er,

lyngi og laufrunnum smáum,

leiðist að bíða' eftir þér.

Hættu' ekki að kveða kjói,

komdu með yeá-ið þitt;

bíður þín fit og flói,

eg finn þar og hreiðrið mitt.

Spói

Þingvísur sunnlenskar

Þegar valda lystug ljón

lögðu Björn að velli,

dragsúgurinn, doktor Jón,

drap í hárri elli.

Það er orðið opinbert

og ekki sagt í glensi,

að þeir hafi í gœrdag gert

Gunnar að Excellence.

Þegar Völund þrýtur merg,

þrotum gjalds að hamla,

sel eg fyrir silfurberg

sálina þeim gamla.

Það er sorg að þjóðin á

þennann hænsna skara,

ég vil hengja` á einni rá

alla liðhlaupara.

Heldur meiri hug og dáð

hélt ég vera^` í Skúla

en hann legði alt sitt ráð

undir Jón í Múla.

Það dugar ei þótt þeir skjali og skrumi

og skrökvi í múginn,

það lendir alt í flasi og fumi

og fer í súginn.
Ókunnur.

Nú er orðið naumt með dáð,

nú er Björninn dottinn,

sjálfsagt Friðrik sér það ráð

að setja mig við pottinn.

Senn er hljótt um salina,

svæfir ótti garpana.

Á um nótt að útnefna

á „gráskjóttum" ráðherra
Spói

Þið staudið alveg eins og glópar

engan getið bent á manninn !"

Svona Friðrik hátt nú hrópar ;

hinir aftur svara þanninn:

„í vandræðum við alveg erum,

elsku Friðrik manninn veldu.

Víð engir traust til annars berum,
okkur helzt til Rússlande seldu".

Kári